علت گال چیه؟ مایت سارکوپتیک یا دمو دکتیک؟
گال سارکوپتیک که بهش “جرب” هم میگن، بیشتر از طریق کنهای به اسم Sarcoptes scabiei منتقل میشه. این نوع کنه از حیوانات دیگه یا وسایل آلوده مثل پتو، رختخواب یا فرش قابل انتقاله. سگها میتونن این نوع گال رو به همدیگه یا حتی به انسان منتقل کنن.
گال دمو دکتیک هم بهخاطر نوعی کنه بهوجود میاد که از تولگی بهصورت طبیعی در ریشه موهای سگ زندگی میکنه. معمولاً سیستم ایمنی بدن سگ این کنهها رو کنترل میکنه، ولی اگه ضعیف بشه، جمعیت این کنهها زیاد شده و باعث گال میشه. این نوع گال، برخلاف نوع اول، مسری نیست.
علائم گال سارکوپتیک در سگها
این کنهها با چشم دیده نمیشن، اما خارش شدید و غیرقابلتحملی در سگ ایجاد میکنن. معمولاً کنههای ماده زیر پوست تخمگذاری میکنن که باعث التهاب و حساسیت میشه.
در مراحل اولیه، خارش معمولاً از ناحیه گوش یا آرنج شروع میشه، ولی به مرور، شکم، زیر بغل و پاها هم درگیر میشن.
سگ مدام خودش رو میخارونه، پوستش قرمز و حساس میشه، و بهمرور موها میریزه. ممکنه زخم، پوسته، یا ضخیمشدن پوست دیده بشه. در موارد پیشرفته، این زخمها عفونت میکنن و بوی بدی میدن. اگه درمان نشه، میتونه به تورم غدد لنفاوی، کاهش وزن، ضعف عضلانی و حتی مرگ منجر بشه.
این نوع گال بهشدت مسریه و از حیوانات وحشی مثل روباهها به سگ منتقل میشه. همچنین در مکانهایی مثل پانسیون، پارک سگها، یا هرجایی که سگها نزدیک هم باشن، احتمال انتقال زیاده. حتی ممکنه سگ از طریق پتو یا جای خواب آلوده هم مبتلا بشه. علائم ممکنه تا ۱۰ روز یا حتی ۲ ماه بعد از تماس با عامل بیماری ظاهر بشن.
انسان هم میتونه برای مدت کوتاهی دچار خارش شدید بشه، ولی این حالت معمولاً موقتیه.
علائم گال دمو دکتیک در سگها
این نوع کنهها از دوران تولگی در فولیکولهای مو یا غدد چربی پوست وجود دارن. در بیشتر موارد مشکلی ایجاد نمیکنن، ولی اگه سیستم ایمنی ضعیف بشه (مثل تولهسگها، سگهای مسن یا بیمار)، مشکل شروع میشه.
تولهسگها ممکنه دچار ریزش مو و پوستهپوسته شدن در اطراف لب، صورت یا پاهای جلو بشن. معمولاً این حالت خفیف خودش بهبود پیدا میکنه.
اما در موارد شدیدتر، گال گسترده میشه و باعث:
ریزش بیشتر موها
چرب شدن و ناصاف شدن پوست
تغییر رنگ پوست
خارش
ایجاد زخم و دَلَمه
بروز عفونتهای باکتریایی با بوی بد
در مراحل اولیه، این نوع گال علائم ملایمی داره. معمولاً با چند ناحیهی کوچک از ریزش مو شروع میشه که بهش گال موضعی میگن. اما اگه گسترش پیدا کنه، به گال عمومی تبدیل میشه.
درمان گال در سگها چگونه است؟
داروهای خانگی یا محصولات آزاد معمولاً فایدهای ندارن، چون درمان اصلی باید کنهها رو از بین ببره. اولین قدم مراجعه به دامپزشکه تا نوع گال تشخیص داده بشه.
دامپزشک برای تشخیص، از پوست یا مو نمونهبرداری میکنه و زیر میکروسکوپ بررسی میکنه. کنههای دمو دکتیک راحتتر دیده میشن، ولی کنههای سارکوپتیک که زیر پوست زندگی میکنن، سختتر شناسایی میشن و ممکنه نیاز به آزمایشهای بیشتر باشه.
خبر خوب اینه که درمان گال امروزه خیلی سادهتر شده. استفاده از داروهایی که قبلاً فقط برای درمان کک و کنه استفاده میشدن، حالا برای درمان گال هم مؤثرن. این داروها معمولاً خوراکی هستن و تأثیر سریع دارن.
بیشتر سگها ظرف چند روز بعد از شروع دارو حالشون بهتر میشه. برای کاهش خارش و التهاب، ممکنه داروهای ضدالتهاب یا آنتیبیوتیک هم تجویز بشه تا عفونتهای ثانویه درمان بشن.
آیا میتوان از گال در سگها پیشگیری کرد؟
آیا گال به انسان یا حیوانات دیگه منتقل میشه؟
نوع سارکوپتیک گال به راحتی به انسان و حیوانات دیگه منتقل میشه. برای جلوگیری از انتقال، باید سگ رو تا زمان درمان کامل از بقیه حیوانات جدا نگه داشت. اجازه ندید روی مبل یا تخت بخوابه و حتماً وسایلی مثل پتو، رختخواب، فرش و… که باهاش در تماس بودن رو تمیز و ضدعفونی کنید.
دامپزشک میتونه راهکارهای کامل و دقیق برای پاکسازی محیط زندگی و جلوگیری از برگشت بیماری رو بهتون بده.