علت بروز عفونت قارچی در سگها چیست؟
هر سگی ممکن است دچار عفونت قارچی شود. قارچی بهنام مالاسزیا بهطور طبیعی روی پوست سگ، داخل گوشها و اطراف مقعد زندگی میکند. در حالت طبیعی، سیستم ایمنی بدن این قارچ را کنترل میکند، اما وقتی تعداد قارچها زیاد میشود، باعث التهاب و مشکلات پوستی میگردد.
دلایل رایج این نوع عفونت در سگها شامل موارد زیر است:
حساسیتها: شایعترین علت، حساسیت به کک، غذا یا عوامل محیطی است. حساسیت باعث تحریک و چربتر شدن پوست میشود. بعضی از سگها حتی به خود قارچ هم حساسیت نشان میدهند.
داروهای استروئیدی: دامپزشکان برای درمان برخی بیماریهای خودایمنی یا حساسیتها، داروهای استروئیدی تجویز میکنند. این داروها سیستم ایمنی را ضعیف میکنند و بدن سگ آمادگی کمتری برای مقابله با قارچها خواهد داشت.
آنتیبیوتیکها: باکتریهای مفیدی که به تعادل قارچها روی پوست کمک میکنند، در اثر مصرف آنتیبیوتیک از بین میروند. در نتیجه، قارچها بیرویه رشد میکنند.
بیماریهای زمینهای: بیماریهایی مثل دیابت یا مشکلات پوستی مثل سبوره چرب، شرایط مناسبی برای رشد بیش از حد قارچها فراهم میکنند.
علائم و نشانههای عفونت قارچی در سگها
همانطور که عفونت قارچی در انسان آزاردهنده است، در سگها هم میتواند بسیار ناراحتکننده باشد. خارش مداوم، یکی از نشانههای اصلی آن است. علائم اولیه شامل موارد زیر هستند:
گاز گرفتن یا لیسیدن بخشی از بدن
مالیدن بدن به وسایل خانه
تکان دادن شدید سر
کج کردن سر
کشیدن نشیمنگاه روی فرش (اگرچه این بیشتر به دلیل مشکل در غدد مقعدی رخ میدهد)
در مراحل پیشرفتهتر، ممکن است این علائم را هم مشاهده کنید:
قرمزی و التهاب پوست یا بروز جوش
بوی ناخوشایند بدن
ترشح از گوشها
زخمهایی که بر اثر خاراندن ایجاد شدهاند
تغییر رنگ ناخنها به قهوهای
ضایعات پوستهپوسته روی پوست
ضخیم شدن یا تیره شدن پوست (گاهی ظاهری شبیه پوست فیل پیدا میکند)
به گفتهی یک دامپزشک، عفونتهای قارچی گوش بسیار شایعاند، اما این مشکل در چینهای پوستی مثل زیر بغل، اطراف صورت و گردن، ناحیه تناسلی، مقعد و کف پاها نیز دیده میشود.
تشخیص عفونت قارچی توسط دامپزشک
تنها راه مطمئن برای تشخیص عفونت قارچی این است که سگتان را نزد دامپزشک ببرید. دامپزشک با استفاده از نمونهبرداری از پوست یا گوش – با سواب، چسب نواری یا یک لام میکروسکوپی – میتواند وجود قارچ و مقدار آن را بررسی کند.
همچنین بررسی میشود که آیا سگ، همزمان دچار عفونت باکتریایی یا کنههای پوستی هم هست یا نه. درمان فقط قارچ کافی نیست، اگر مشکلهای دیگری هم وجود داشته باشند.
درمان عفونت قارچی در سگها
درمانهای عفونت قارچی به دو دسته تقسیم میشوند: داروهای خوراکی و درمانهای موضعی مثل شامپو یا پماد.
اگر عفونت خفیف باشد و فقط در چند نقطه دیده شود، درمان موضعی کافی است. اما اگر عفونت گسترده یا شدید باشد، ممکن است به داروهای خوراکی نیاز باشد. گاهی هم داروهایی برای کاهش خارش و تسکین ناراحتی تجویز میشود تا سگ راحتتر باشد.
درمان موضعی برای عفونت قارچی گوش
بر اساس منابع دامپزشکی، رایجترین نوع عفونت گوش در سگها، نوع قارچی است. برای درمان، ابتدا باید گوش را از آلودگیها تمیز کرد و بعد دارو را روی پوست داخلی گوش استفاده کرد. معمولاً یک محلول شستوشو و سپس پماد یا قطره مخصوص تجویز میشود.
بعد از ریختن محلول در گوش، باید پایهی گوش را ماساژ بدهید تا دارو بهخوبی پخش شود. اگر سگتان از این کار خوشش نمیآید، میتوانید با دادن خوراکی خوشمزه حواسش را پرت کنید تا درمان راحتتر انجام شود.
درمان موضعی برای عفونت قارچی پوست
درمانهای موضعی برای پوست شامل شامپو، پماد و دستمالهای ضدقارچ هستند. دامپزشکان معمولاً این مراحل را توصیه میکنند:
اگر پوست سگ چرب، پوستهدار یا مومی است، ابتدا باید با شامپوی مخصوص چربیزدایی، پوست را تمیز کنید تا دارو بهتر جذب شود.
شامپوی ضدقارچ را ۱۰ دقیقه روی پوست ماساژ دهید و بعد خوب آبکشی کنید. معمولاً شامپوهایی با ترکیب کلرهگزیدین (یک ضدعفونیکننده) هفتهای یک تا دو بار توصیه میشوند.
هر روز از پماد، اسپری یا دستمال دارویی تجویز شده روی ناحیهی آلوده استفاده کنید. داروهایی مثل مایکونازول، کلوتریمازول، کتوکونازول، کلیمبازول و تربینافین معمولاً برای درمان به کار میروند.
درمان خوراکی عفونت قارچی در سگها
در بعضی سگها که حمام کردنشان سخت است یا پوشش بدنشان انبوه و بلند است، داروهای موضعی کافی نیستند. در این موارد، قرصهای ضدقارچ گزینهی مناسبتری هستند.
داروهای خوراکی قارچ را سریعتر از بین میبرند، ولی ممکن است باعث ناراحتی گوارشی یا آسیب به کبد شوند. به همین دلیل، در طول درمان، دامپزشک ممکن است آزمایش خون منظم برای سگتان در نظر بگیرد.
علائم خارش معمولاً ظرف یک هفته بهتر میشود، ولی گاهی برای تسکین سریعتر، دارویی مثل آپوکِل برای کاهش خارش تجویز میشود. برای پیشگیری از بازگشت عفونت، درمان باید تا پایان ادامه یابد. درمان کامل ممکن است چند هفته یا حتی چند ماه زمان ببرد.
درمانهای خانگی برای عفونت قارچی سگها
اگر به دنبال روشهای طبیعی هستید، بعضی از آنها میتوانند رشد قارچ را کنترل کنند. ولی بهترین کار، پیدا کردن علت اصلی مشکل است. برای مثال، سرکه خاصیت اسیدی دارد و ممکن است رشد قارچ را آهسته کند، اما آن را از بین نمیبرد.
به گفتهی همان دامپزشک، برای پیشگیری از بازگشت مشکل، باید علت زمینهای مثل حساسیت یا دیابت شناسایی و درمان شود. فقط درمان قارچ کافی نیست.
علاوه بر سرکه، برخی محصولات گیاهی مثل روغن درخت چای خاصیت ضدعفونی یا ضدالتهاب ملایمی دارند، ولی باید با احتیاط استفاده شوند. چون روغن درخت چای برای سگها سمی است و باید فقط بهصورت رقیق و روی نواحیای استفاده شود که سگ نتواند آنها را لیس بزند.
چطور از عفونت قارچی در سگها پیشگیری کنیم؟
برخی نژادها بیشتر مستعد عفونت قارچی هستند، از جمله:
باسِتها
چیواوا
داشهوند
لهاسا آپسو
پودل
شپردهای شتلند
شیتزو
اسپانیلها
وستوایلد ترایر سفید
اما صرفنظر از نژاد، شستوشوی منظم گوش با محلولهای مناسب و مورد تایید دامپزشک میتواند از عفونت جلوگیری کند. همچنین، درمان علل زمینهای مثل حساسیتها، کلید پیشگیری از عفونتهای قارچی است.
همیشه بهترین کار، مشورت با دامپزشک است تا درمانی دقیق و مؤثر برای سگتان انتخاب شود.